Το «Repulsion» είναι η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του καταξιωμένου Roman Polanski και η δεύτερη μεγάλου μήκους που έχει κάνει (είχε προηγηθεί το καταπληκτικό «Μαχαίρι στο Νερό» του 1962). Και η δεύτερη αυτή δουλειά του μεγάλου σκηνοθέτη θα αφήσει το κοινό με το στόμα ορθάνοιχτο από ενθουσιασμό (ή από τρόμο, αν κι αυτά πάνε πακέτο στην περίπτωση που εξετάζουμε) κυρίως λόγω της πανέξυπνης, πρωτοποριακής και περίτεχνης σκηνοθεσίας του. Με ταινίες σαν το «Repulsion» ο Polanski απέδειξε πόσο καλή και πειστική μπορεί να γίνει μια ταινία, ακόμα και με πενιχρό budget, αρκεί ο άνθρωπος πίσω από την κάμερα να γνωρίζει πώς να αξιοποιεί μαεστρικά, τα φαινομενικά απλά δεδομένα ή αντικείμενα που έχει στη διάθεσή του προς δημιουργία ατμόσφαιρας τρόμου, απελπισίας και παράνοιας.
Το «Repulsion» αποτελεί το πρώτο εφιαλτικό μέρος της άτυπης τριλογίας του Polanski –γνωστής ως Apartment Trilogy– στις οποίες ο Πολωνός σκηνοθέτης εστιάζεται στον αστικό τρόμο εντός των διαμερισμάτων μεγαλουπόλεων. Το θύμα εδώ είναι η γοητευτική Γαλλίδα Catherine Deneuve που υποδύεται την Carol, μια ψυχωτική κοπέλα η οποία βυθίζεται ολοένα και πιο πολύ σ’ έναν νοσηρό προσωπικό κόσμο ανατριχιαστικών παραισθήσεων. Η Carol εργάζεται σε κέντρο ομορφιάς του Λονδίνου και ζει μαζί με την αδερφή της. Από την αρχή φαίνεται πως κάτι δεν πάει καλά με την ψυχική υγεία της Carol. Η αποστροφή της για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα γενικότερα και για τους άνδρες ειδικότερα αρχίζει να μεγεθύνεται επικίνδυνα επηρεάζοντας τις ήδη ελάχιστες κοινωνικές σχέσεις της. Αρρωστημένοι ψυχαναγκασμοί επιδεινώνουν κι άλλο την κατάστασή της.
Η επαφή με τον πραγματικό κόσμο χάνεται οριστικά όταν η αδερφή της πάει διακοπές για λίγες μέρες με τον εραστή της, αφήνοντας την Carol μόνη στο σκιώδες διαμέρισμα τους. Η Carol έχοντας εγκαταλείψει κάθε σχέση με τον έξω κόσμο (τη δουλειά της, τον άντρα που την φλερτάρει) υποκύπτει σε μια σειρά φρικτών παραισθήσεων. Οι τοίχοι γύρω της σχίζονται εκκωφαντικά, απειλητικές σκιές παραμονεύουν στο σκοτάδι, λάγνα χέρια βγαίνουν από τους τοίχους για να αγγίξουν το όμορφο κορμί της και το χειρότερο…άγνωστοι άνδρες εισβάλλουν στο διαμέρισμα και την βιάζουν. Όλο αυτό το βαρύ φορτίο παραισθήσεων αποδεικνύεται περισσότερο επικίνδυνο απ’ όσο θα νόμιζε κάποιος, καθώς εκτός από τους φανταστικούς άνδρες των παραισθήσεων της, η Carol θα δεχτεί και μερικούς αληθινούς επισκέπτες που για κακή τους τύχη εμφανίστηκαν σε λάθος στιγμή. Βλέπετε η Carol έχει φτάσει στην κορύφωση της παράνοιας της και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για την ασφάλεια των επισκεπτών.
Στο φιλμ συναντάμε και μια cameo εμφάνιση του ίδιου του Roman Polanski ως ένας από τους πλανόδιους μουσικούς που βλέπει η Carol λίγες φορές στο δρόμο.
Με την «Αποστροφή», όπως πιστά αποδίδεται ο ξένος τίτλος, ο Polanski παραδίδει μαθήματα περίτεχνης και ατμοσφαιρικής σκηνοθεσίας, φτιάχνοντας μια αξιοζήλευτη ταινία, μια θεσπέσια «one woman show» παράσταση που ορίζει την έννοια «ψυχολογικός τρόμος» καλύτερα από πολλές παραπλήσιες ταινίες. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στις περίτεχνες, λεπτομερείς λήψεις του Polanski. Αντικείμενα και εικόνες που υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν προκαλούν αίσθηση, στο «Repulsion» συμμετέχουν δυναμικά στην εδραίωση του νοσηρού κλίματος. Πόμολα πορτών έτοιμα να στρίψουν, ρωγμές σε πεζοδρόμια και τοίχους, ψημένα κουνέλια που παρατήθηκαν να τα τρώνε οι μύγες, εγκαταλειμμένες πατάτες που βγάζουν ρίζες, κλειστές κουρτίνες που εμποδίζουν το φως της ημέρας, αλλόκοτοι πλανόδιοι μουσικοί που «τυχαία» βρίσκονται στο οπτικό πεδίο της πρωταγωνίστριας και πολλά άλλα, αναδεικνύονται σε χρήσιμα υλικά κατασκευής ενός σουρεαλιστικού και έξυπνα τρομακτικού έργου. Πέραν αυτών ο Polanski μας βομβαρδίζει με ψαρωτικούς ήχους κουδουνιών, τηλεφώνων, ρολογιών, όλα τους στην κατάλληλη στιγμή. Επαναλαμβανόμενα μονότονα μουσικά θέματα διαμορφώνουν ένα κλίμα ψυχεδέλειας που δένει άρτια με τις αλλόκοτες εικόνες εντός και εκτός του διαμερίσματος. Γενικά η εισαγωγή των διάφορων ήχων που έχει επιλέξει ο σκηνοθέτης γίνεται με υποδειγματική ευφυΐα και στο σωστό timing. Για παράδειγμα στους βιασμούς της Carol ενώ η ίδια ουρλιάζει, το ουρλιαχτό της «πνίγεται» σκόπιμα από τον σκηνοθέτη και στην θέση του ακούμε βασανιστικούς ήχους από δείκτες ρολογιού. Άραγε πόσο διαρκεί το κάθε μαρτύριο της Carol;
Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και την Catherine Deneuve που με τη μοναδική ερμηνεία της απογειώνει το φιλμ εκπληρώνοντας τις υψηλές προσδοκίες των δημιουργών του. Η Γαλλίδα κέρδισε το στοίχημα ενός δύσκολου ρόλου καθώς δεν είναι καθόλου εύκολο να αποτυπωθεί με πειστικότητα η πτώση σε σχιζοφρενικές και κατατονικές καταστάσεις. Αξέχαστο μένει εκείνο το παγωμένο, αποσβολωμένο και παράξενα τρομαγμένο βλέμμα της. Η ψυχρότητα με την οποία καταφεύγει σε ειδεχθείς εγκληματικές πράξεις προκαλεί ρίγη. Κι εκεί που νομίζουμε ότι ο τρόμος έχει τελειώσει, έρχεται εκείνο το ανατριχιαστικό zoom του φινάλε στο οποίο διαφαίνεται πόσο παλιός είναι ο εφιάλτης που παρακολουθήσαμε. Αν αρέσκεστε σε ταινίες ψυχολογικού τρόμου, τότε μην χάσετε με τίποτα αυτό το αριστουργηματικό φιλμ. Αλλά και οι φίλοι του καλού κινηματογράφου γενικότερα οφείλουν να αναζητήσουν την εν λόγω ταινία του Polanski. Σίγουρα έχει να δώσει πολλά σε όλους. Τι; Ποιος χρόνος και ποια παλαιότητα; Εδώ μιλάμε για ακλόνητο, διαχρονικό αριστούργημα κύριοι…
Θετικά: Ευφυής σκηνοθεσία για σεμινάριο, σπουδαία ερμηνεία από την Catherine Deneuve, καθηλωτική ασπρόμαυρη φωτογραφία, ανατριχιαστικό φινάλε.
Αρνητικά: Τίποτα απολύτως.
Συμπέρασμα: Ένα από τα σπουδαιότερα ψυχολογικά θρίλερ όλων των εποχών. Απαραίτητη προσθήκη στην ταινιοθήκη κάθε φίλου του καλού ψυχολογικού τρόμου.
Βαθμός:
Gore:
👆 Οι καλύτερες σκηνές (spoilers):
- Η τρομακτική σκηνή με την αντρική φιγούρα που εμφανίζεται στον καθρέπτη της ντουλάπας που κλείνει η πρωταγωνίστρια. Αν και έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις σε ταινίες τρόμου, στο «Repulsion» με τρόμαξε περισσότερο από κάθε άλλη ταινία.
- Το αιματηρό ατύχημα στο κέντρο αισθητικής όπου εργάζεται η πρωταγωνίστρια με υπαίτιο την ίδια φυσικά…
- Η αποτρόπαιη δολοφονία ενός άνδρα με ξυράφι όπου το θύμα πετσοκόβεται ασταμάτητα βιώνοντας αργό και βασανιστικό θάνατο.
- Όλες οι σκηνές των βιασμών της πρωταγωνίστριας καθώς και των χεριών που την παρενοχλούν βγαίνοντας από τους τοίχους.