Το 1981 τρεις ήταν οι ταινίες τρόμου «υψηλού προφίλ» με θέμα την λυκανθρωπία: Το cult classic «An American Werewolf in London» του John Landhis, το εξαιρετικό «The Howling» του Joe Dante και το λιγότερο γνωστό και κάπως υποτιμημένο «Wolfen» του Michael Wadleigh. Η αλήθεια είναι ότι το «Wolfen» εκτός από την μικρότερη εμπορική επιτυχία σε σχέση με τους δύο «ανταγωνιστές» του, αποκλίνει αρκετά και στον τομέα του βασικού θέματος αφού εδώ το τρομακτικό στοιχείο δεν παράγεται από την παραδοσιακή φιγούρα λυκανθρώπου που έχουμε συνηθίσει αλλά από πλάσματα κοντινά σ’ αυτή. Όντως έτσι είναι και μην παρασύρεστε από τον ελληνικό «μαρκετίστικο» τίτλο υπό τον οποίο κυκλοφόρησε η ταινία σε VHS. Ας δούμε όμως δούμε την υπόθεση.
Ο ντετέκτιβ Dewey Wilson αναλαμβάνει να ερευνήσει τον βίαιο φόνο ενός μεγαλοεπιχειρηματία και της συνοδείας του που έλαβε χώρα σ’ ένα πάρκο της Νέας Υόρκης τη νύχτα. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι φόνοι πραγματοποιήθηκαν από μη ανθρώπινο δράστη, μάλλον από κάποιο άγριο ζώο. Ο ντετέκτιβ συνεργάζεται με μια ψυχολόγο εγκληματιών και μ’ έναν ιατροδικαστή ενώ οι άγριοι φόνοι συνεχίζονται στην πόλη. Κάποια στιγμή ο Wilson θα πληροφορηθεί για τους πανάρχαιους ινδιάνικους θρύλους σχετικά με μυστηριώδη πνεύματα λύκων…
Η ταινία ξεκινάει ωραία και αινιγματικά με μερικά επιβλητικά, πανοραμικά πλάνα της Νέας Υόρκης. Σ’ αυτά βλέπουμε δύο ινδιάνους πάνω στους στύλους μιας κρεμαστής γέφυρας να επιδίδονται σε αλλόκοτες πράξεις που θυμίζουν μαγικά ξόρκια. Λίγο μετά, κάποια εγκαταλελειμμένα κτίρια γκρεμίζονται και ένας επιχειρηματίας δέχεται συγχαρητήρια από τον κόσμο που τον περιτριγυρίζει. Δεν αργεί πολύ ο κτηνώδης φόνος του επιχειρηματία για να μπούμε στο νόημα, αντιλαμβανόμενοι ότι εδώ θα παρακολουθήσουμε κάτι χορταστικό και ενδιαφέρον. Από εκεί και πέρα τον πρώτο λόγο αναλαμβάνει ο ντετέκτιβ Wilson υποδυόμενος από έναν πολύ καλό Albert Finney (Murder On The Orient Express, Erin Brockovich).
Το φιλμ είναι μεταφορά του μυθιστορήματος τρόμου «The Wolfen» του συγγραφέα Louis Whitley Strieber.
Το παζλ που πρέπει να επιλύσει δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, ούτε ακίνδυνη όμως, αφού δεν είναι λίγες οι φορές που μια άγνωστη απειλή τον πλησιάζει. Σταδιακά ο ήρωάς μας διεισδύει στον κόσμο πανάρχαιων ινδιάνικων θρύλων ανακαλύπτοντας ότι ο κόσμος δεν είναι όπως φαίνεται. Συχνά βλέπουμε την απειλή μέσα από τα ίδια της τα μάτια να προσεγγίζει τα υποψήφια θύματά της μέχρι και την θανάτωσή τους. Αυτές είναι από τις πιο χαρακτηριστικές σκηνές του «Wolfen» και από τις πρώτες ταινίες τρόμου όπου χρησιμοποιήθηκαν «in camera» εφέ, μια τεχνική που έγινε συνήθεια και σε μεταγενέστερες ταινίες όπως το «Predator». Ίσως η θέαση του κόσμου με αλλοιωμένα χρώματα μέσα από τα μάτια του «κακού» να ξενίσει ορισμένους αλλά νομίζω ότι στο «Wolfen» δένει άρτια με το μυστηριώδες κλίμα και την σκοτεινή ατμόσφαιρά του φέρνοντας την απειλή ακόμα πιο κοντά μας.
Στην ταινία συμμετέχουν και άλλοι ενδιαφέροντες χαρακτήρες όπως η ψυχολόγος (Diane Venora) που προβλέψιμα θα γίνει η ερωτική παρτενέρ του ντετέκτιβ, ο εκκεντρικός ιατροδικαστής (Gregory Hines) με το κρεμαστό σκουλαρίκι που τροφοδοτεί τον πρωταγωνιστή με σημαντικές πληροφορίες για τα τραύματα των θυμάτων, όπως και ο ζωολόγος (Tom Noonan) με το βλοσυρό ύφος και την ακόρεστη συμπάθεια για τους λύκους. Γενικότερα το build up είναι συναρπαστικό με αρκετό μυστήριο και η αγωνία εντείνεται με την βοήθεια των υπέροχων μουσικών θεμάτων του James Horner ο οποίος έχει επενδύσει μουσικά πολλά σπουδαία φιλμ. Η διττή φύση του «Wolfen» είναι άλλο ένα προτέρημα. Από τη μία έχουμε την εικόνα της σύγχρονης μεγαλούπολης με τον τεχνοκρατικό πολιτισμό των αστών, κι από την άλλη τους ανεξιχνίαστους κόσμους της μεταφυσικής, των αρχαίων θρύλων και των μυστικιστικών παραδόσεων που διαβιούν στο σκοτάδι, κάτω από τα μάτια της πολιτισμένης δυτικής κοινωνίας. Παραδόσεις οικείες στους ελάχιστους εναπομείναντες ινδιάνους της πόλης αλλά όχι στους τεχνοκράτες λευκούς.
Το πάντρεμα των αντίθετων αυτών κόσμων γίνεται πετυχημένα. Υπάρχει gore αλλά όχι σε αφθονία, κάτι που όμως δεν χτυπάει άσχημα δεδομένου του «φιλοσοφικού» προφίλ της ταινίας. Αν ο ρυθμός ήταν πιο γρήγορος και απουσίαζαν οι κοιλιές, οι τρύπες, ίσως και κάποιες μικροαφέλειες του σεναρίου θα μιλούσαμε για μια αριστουργηματική δουλειά. Ακόμα κι έτσι όμως το «Wolfen» είναι μια πάρα πολύ καλή ταινία, με σπουδαίο cast, επαγγελματική ηθοποιία και μυστικιστικές πινελιές και δικαιολογημένα τοποθετείται στην top τριάδα ταινιών λυκανθρωπίας του ’81. Και στις καλύτερες ταινίες λυκανθρωπίας ever βεβαίως…
Θετικά: Πρωτότυπο σενάριο, δυναμική παρουσία τουAlbert Finney, τα πρωτοποριακά εφέ της χρωματιστής όρασης των άγριων πλασμάτων που ευθύνονται για τους φόνους, η φιλοσοφική-μυστικιστική φύση της ταινίας, πολύ καλή μουσική επένδυση, έντονη ατμόσφαιρα, ενδιαφέρουσα –αν και όχι ιδιαίτερα πλούσια– ποικιλία χαρακτήρων.
Αρνητικά: Ορισμένες σεναριακές αδυναμίες και υπερβολές, ο σχετικά αργός ρυθμός που σε σημεία κουράζει ανησυχητικά.
Συμπέρασμα: Πρωτότυπο, ατμοσφαιρικό και πολυδιάστατο φιλμ λυκανθρωπικής κατεύθυνσης που όμως διαφοροποιείται αισθητά από τα παραδοσιακά μοτίβα των λυκάνθρωπων.
Βαθμός:
Gore:
👆 Οι καλύτερες σκηνές (spoilers):
- Ο πρώτος κτηνώδης φόνος του επιχειρηματία, της γυναίκας του και του οδηγού τους. Σκληρή και σκοτεινή σκηνή ταυτόχρονα, ιδανική για να σε καθηλώσει ώστε να δεις και τη συνέχεια.
- Ο φόνος ενός άστεγου όπου λαμβάνουμε έναν εγκέφαλο σε πακέτο.
- Η τελετουργική «μεταμόρφωση» ενός ινδιάνου μπροστά στα έκπληκτα μάτια του ντετέκτιβ.
- Ένας αιματηρός αποκεφαλισμός προς το φινάλε που θυμίζει…Γαλλική Επανάσταση κρίνοντας από προηγούμενο διάλογο στο φιλμ.
